در دوران ظهور اصل عدالت در همه مسائل کلی و فرعی هستی جریان می یابد به گونه ای که هیچ ستمی به احدی روا نمی شود چنان که امام رضا(ع ) می فرماید :
خدا به وسیله مهدی موعود زمین را از هر گونه ستمی پاک می گرداند و آن گاه که ظهور کند قانون عادلانه را در بین مردم رواج می دهد در نتیجه هیچ کس به کس دیگر ظلم روا نمی دارد . (1 )
امام کاظم (ع ) درباره آیه کریمه « یحیی الارض بعد موتها زمین را پس از مردن زنده می کند » (روم : 24 ) فرمود :
این زنده کردن زمین با باران نیست بلکه خداوند مردانی را برمی انگیزد تا عدالت را زنده کنند پس زمین در پرتو عدل زنده می شود و بی گمان اجرای حد خدا در زمین مفیدتر از چهل روز بارندگی است . (2 )
آن گاه که روزگار حاکمیت آن امام موعود فرا رسید طعم شیرین عدالت به همه جهانیان چشانده می شود. امام باقر(ع ) در این باره می فرماید :
پس از ظهور مهدی (عج ) هیچ حقی از کسی برعهده دیگری نمی ماند مگر آنکه آن حضرت آن را می ستاند و به صاحب حق می دهد . (3 )
عدالت و امنیت
یکی از ویژگی های حکومت حضرت مهدی (عج ) برقراری صلح و امنیت است همان گونه که امام حسن مجتبی (ع ) در حدیثی به این موضوع تصریح می کنند . (4 )
افزون بر روایت ها در بسیاری از کتاب های آسمانی هم بر این امر تصریح شده است برای مثال در کتاب اشعیای نبی آمده است :
« مسکینان را به عدالت داوری خواهد کرد برای مظلومان زمین به راستی حکم خواهد کرد ... » (5 )
نبی مکرم اسلام در بیانی کوتاه امنیت و آرامش را این گونه نشان می دهد.
« زنی بر هودجی نشسته از حجاز تا عراق در کمال آسایش طی طریق می کند و از چیزی نمی هراسد . » (6 )
و امام باقر(ع ) در فرازی دیگر می فرماید : « حتی لایری اثر من الظلم تا جایی که دیگر نشانی از ظلم دیده نمی شود . » (7 )
امام صادق (ع ) نیز گستره عدل مهدوی را در جمله ای بسیار زیبا اینگونه بیان می کند : « به خدا سوگند! عدالت او در داخل خانه هایشان به آنها می رسد همان گونه که سرما و گرما به داخل خانه هایشان نفوذ می کند » . (8 )
اینها اندکی از بسیار و قطره ای از دریای روایت های وارد شده از امامان نور است درباره گستره عدل تنها بازمانده حجج الهی و تنها ذخیره پروردگار برای نمایش عدل و داد بر فراز پهن دشت جهان .
عدالت فراگیر
با ظهور مهدی (عج ) عدالت و امنیت فرجامی خوش می یابد. امام علی (ع ) درباره عدالت گستری و ایمنی عصر ظهور و سرشاری آن دوره از این برکت ها می فرماید :
اگر به تحقق قائم ما قیام کند به واسطه ولایت و عدالت او آسمان آنچنان که باید ببارد می بارد و زمین نیز رستنی هایش را بیرون می دهد و کینه از دلهای بندگان زدوده می شود و میان دد و دام آشتی برقرار می شود به گونه ای که یک زن میان عراق و شام پیاده خواهد رفت و آسیبی نخواهد دید و هر جا قدم می گذارد همه سبزه و رستنی است . (9 )
از این دسته روایات ها برمی آید که در حکومت مهدی (عج ) عدالت فراگیر است و همه بهره های آسمان و زمین بدون تبعیض نصیب همگان خواهد شد همانگونه که امام حسین (ع ) در فرازی مهم می فرماید : « هنگامی که قائم قیام می کند عدل گسترده می شود و این گستردگی عدالت نیکوکار و فاجر را در بر می گیرد » . (10 )
از دیگر نشانه های بی نظیر حکومت مهدوی تقسیم درست و برابر بیت المال و اموال مشترک عمومی است چنان که امام باقر(ع ) فرموده است :
وقتی قائم اهل بیت قیام کند (بیت المال ) را با مساوات تقسیم می کند و نسبت به شهروندان عدل می ورزد. پس هر کس او را اطاعت کند خدا را اطاعت کرده است و سرکشی نسبت به او همانند سرکشی و گناه نسبت به خداست . (11 )
بدیهی است که عدالت گستری حضرت مهدی (عج ) خود زمینه ساز تقویت و پایندگی مشروعیت حکومت ایشان خواهد بود و دل های بیشتر مردم را جذب خواهد کرد .پیامبر گرامی اسلام در این باره روایت می کند.
« وی زمین را از عدل و قسط پر می کند همان گونه که از ستم و جفاکاری پرشده بود. هم ساکنان آسمان و هم ساکنان زمین از او خشنودند » . (12 )
عدالت و امنیت همواره از آرزوهای دیرینه ساکنان زمین و سرلوحه دعوت انبیا و اولیای الهی بوده است که سرانجام امام عصر(عج ) این نهضت را به اذن خداوند با خوشی به پایان خواهد برد و فرد فرد آدمیان بدون هیچ گونه تبعیض و گزینشی طعم شیرین عدالت و امنیت مهدوی را خواهند چشید. آسمان ها و زمین نیز با پیشه کردن عدالت همه نعمت های خود را در اختیار بشر قرار می دهند و ترس و ناامنی و بی عدالتی جای خود را به آرامش و عدل خواهد داد. عدالت مهدوی حکم می کند که ملاک گزینش کارگزاران نیز شایستگی و کاردانی آنهاباشد.
فقرزدایی
اسلام با پذیرش کامل « معیار نیاز » که مبتنی بر حق زندگی برای همگان است تداوم فقر را تحمل نمی کند و با آن به شدت مبارزه می کند. یکی از نگرانی های بزرگ اولیای الهی پیامبر گرامی اسلام و امیرمومنان علی (ع ) در تمامی لحظه های زندگی شان این بود که فقر و نابرابری را از چهره افراد جامعه بزدایند و از راه کسب و کار آبرومندانه و به کارگیری سیاست های صحیح اقتصادی درآمدی کافی و حلال برای مردم فراهم شود.
حکومت حق شرایطی را ایجاد می کند که در آن مردم کمترین امکانات اساسی زندگی را داشته باشند و برای همه کسانی که جویای کارند امکان کار فراهم باشد و افرادی هم که در آمد کافی ندارند یا به هر علتی نمی تواند کار کنند درآمدی به اندازه نیازشان دریافت کنند.
امام علی (ع ) در دوران حکومت کوتاه خود دست کم در کوفه جزئی ترین امکانات اساسی را برای عموم مردم تامین کرد چنان که خود می فرمود :
« کسی در کوفه نیست که در رفاه به سر نبرد حتی پایین ترین افراد نان گندم می خورد سرپناه دارد و از آب گوارا می نوشد » . (13 )
امام زمان (عج ) نیز پس ازامامان معصوم (ع ) در زدودن فقر می کوشد و نه تنها فقر را کاهش می دهد بلکه به حذف کامل آن توفیق می یابد از یک سو سرمایه های مادی فزونی می یابد و رشد اقتصادی پایدار پدید می آید و از دگر سو این امکانات عادلانه توزیع می شود و فشار و ستم سودجویان زیاد خواه از بین می رود. سرانجام مردم نیز سرشار از روحی الهی و آراسته به اخلاق و معرفت و تقوا می شوند چنان که دامنه حرص و آز که سرچشمه گناهانی چون تکاثر و بخل و احتکار و تنازع است برچیده می شود.
از پیامبر اکرم (ص ) روایت است : « در زمان مهدی (عج ) مال خرمن می شود هر کس نزدت مهدی آید و گوید به من مالی ده ! مهدی بی درنگ بگوید بگیر » . (14 )
و اینکه خود مردم هم نیازهای یکدیگر را با جان و دل برآورده می کنند . (15 )
پاورقی :
1 ـ کمال الدین ج 2 ص 272
2 ـ مکیال المکارم ج 1 ص 81
3 ـ تفسیر عیاشی ج 1 ص 62
4 ـ طبرسی احتجاج ج 2 ص .291
5 ـ « عهد عتیق » اشعیای نبی فصل 11 بند 1 ـ .10
6 ـ کنزالعمال ج 14 ص .572
7 ـ طبرسی تفسیر مجمع البیان ج 7 ص .88
8 ـ نعمانی الغیبه ص 297
9 ـ تحف العقول ص .110
10 ـ بحارالانوار ج 27 روایت 24 ص .90
11 ـ همان ج 52 روایت 103 ص .350
12 ـ همان ج .1 ح .11 ص .591
همان ـ ج 40 ـ ص 327
14 ـ بحارالانوار ج 51 ص .88
15 ـ شمس ولایت ص 95 ـ 93
عدالت و امنیت همواره از آرزوهای دیرینه ساکنان زمین و سرلوحه دعوت انبیا و اولیای الهی بوده است . و سرانجام آدمیان طعم شیرین عدالت و امنیت را در حکومت جهانی قائم موعود خواهند چشید
در حکومت مهدی موعود ترس و ناامنی و بی عدالتی جای خود را به آرامش و عدل و امنیت خواهد داد
در عدالت مهدوی ملاک گزینش کارگزاران حکومتی شایستگی و کاردانی آنها می باشد
در حکومت مهدوی فقر زدوده می شود سرمایه های مادی فزونی می یابد و رشد اقتصادی پایدار پدید می آید و فشار و ستم سودجویان از بین می رود
یا رب آن مونس جان محرم اسرار کجاست
وان طبیب دل بی طاقت بیمار کجاست
یک جهانند گرفتار فراقش یارب
آن رهاننده این جمع گرفتار کجاست
آنکه ویرانه کند ابنیه شرک و نفاق
و آنکه درهم شکند شوکت اشرار کجاست
دوستان را به جزا آنکه دهد عزت کو
دشمنان را به سزا آنکه کند خوار کجاست
منجی و منتظر و متصل و حجت و صدر
مهدی و منتقم و صاحب و مختار کجاست
کاش دانم من دلسوخته نامه سیاه
که تو را جایگه ای سرور احرار کجاست
حسرتم کشت که روی تو ببینم هیهات
چشم آلوده کجا آن گل رخسار کجاست
مگر ای اشک تو پاکیزه کنی دامن چشم
ورنه این غرق گنه را ره دیدار کجاست
گر چو حلاج زخویشت برد ایدل دلدار
خود ندانی که کجایی و سردار کجاست
دل بشکسته کلافیست که دردست منست
یوسفی کو همه خلقند خریدار کجاست
فتنه بیحد شدو بگرفت جهان ظلمت ظلم
پرتو عدل تو ای مظهر انوار کجاست
جز تو در شهر شهیدان نکند جلوه گری
در دیاری که بود عشق تو دیار کجاست
« چمن » از یار نشان جوی که « حافظ » خوش گفت
عیش بی یار مهیا نشود یار کجاست
محمدرضا یاسری « چمن »
سبک زندگی افراد با چگونگی وضعیت سلامت جسمانی و روانی آنها پیوند می خورد. روانشناسی بهداشت در سالهای اخیر اهمیت زیادی برای نقش راهبردهای مقابله و شیوه های مقابله با ناراحتی های روحی و روانی قائل است و معتقد به ایجاد تواناییهای شناختی و رفتارهایی می باشد که فرد مضطرب به منظور کنترل نیازهای خاص درونی و بیرونی فشارآور به کار می گیرد.
در مقابله مذهبی از منابع مذهبی مثل دعا و نیایش و توکل و توسل به خداوند برای مقابله استفاده می شود. یافته های اخیر نشان داده اند از آنجایی که این نوع مقابله ها هم منبع حمایت عاطفی و هم وسیله ای برای تفسیر مثبت حوادث زندگی هستند می توانند مقابله های بعدی را تسهیل نمایند بنابراین به کارگیری آنها برای اکثر افراد سلامت ساز است .
رفتارهای مذهبی ارزش مثبتی در پرداختن به نکات معنی دار زندگی دارد. رفتارهایی از قبیل توکل به خداوند زیارت وغیره ... می توانند از طریق ایجاد امید و تشویق به نگرش های مثبت موجب آرامش درونی فرد شوند.
باور به این که خدایی هست که موقعیت ها را کنترل می کند و ناظر بر عبادت کننده هاست تا حد زیادی اضطراب مرتبط با موقعیت را کاهش می دهد به طوری که اغلب افراد مومن ارتباط خود را با خداوند مانند ارتباط با یک دوست بسیار صمیمی توصیف می کنند و معتقدند که می توان از طریق اتکا و توسل به خداوند اثر موقعیت های غیرقابل کنترل را به طریقی کنترل نمود به همین دلیل گفته می شود که مذهب می تواند به شیوه فعالی درفرآیند مقابله موثر باشد.
به طور کلی مقابله مذهبی متکی بر باورها و فعالیت های مذهبی است و ازاین طریق درکنترل استرس های هیجانی و ناراحتی های جسمی به افراد کمک می کند. داشتن معنا و هدف در زندگی احساس تعلق داشتن به منبعی والا امیدواری به کمک و یاری خداوند در شرایط مشکل زای زندگی برخورداری از حمایت های اجتماعی حمایت روحانی و... همگی از جمله منابعی هستند که افراد مذهبی با برخورداری از آنها می توانند در مواجهه با حوادث فشارزای زندگی آسیب کمتری را متحمل شوند.
مذهب می تواند در تمامی عوامل نقش موثری در استرس زایی داشته باشد و درارزیابی موقعیت ارزیابی شناختی فرد فعالیت های مقابله منابع حمایتی و... سبب کاهش گرفتاری روانی شود. براین اساس مدتهاست که تصور می شود بین مذهب و سلامت روان ارتباط مثبتی وجود دارد و اخیرا نیز روانشناسی مذهب حمایت های تجربی زیادی را در راستای این زمینه فراهم آورده است .
« ویتر » و همکاران او نشان دادند که 20 تا 60 درصد متغیرهای سلامت روانی افراد بالغ توسط باورهای مذهبی تبیین می شود . در مطالعه دیگری « ویلتیز » و « کریدر » نشان دادند که در یک نمونه 1650 نفری با میانگین سنی 50 نگرش های مذهبی با سلامت روانی رابطه مثبتی دارند. به علاوه مذهبی بودن با رضایت زناشویی در مردان و زنان و رضایت شغلی در مردان مرتبط بود.
براساس مطالعات انجام شده دیگر بین مذهبی بودن و معنادار بودن زندگی و سلامت روانی ارتباط نزدیکی وجود دارد. در یک بررسی که 836 بزرگسال با میانگین 73 4 سال شرکت داشتند معلوم شد که بین سه شاخص مذهبی بودن (فعالیت های مذهبی غیرسازمان یافته و فعالیت های مذهبی سازمان یافته ) و روحیه داشتن و دلگرمی به زندگی همبستگی مثبتی وجود دارد. به علاوه « اسپیکا » و همکارانش 36 مطالعه تجربی در مورد مرگ و درگیری مذهبی را مرور کردند و نتیجه گرفتند که ایمان قوی تر یا معتقد بودن به زندگی بعد از مرگ با ترس کمتر از مرگ همبستگی دارد. همچنین افرادی که نمره بالاتری در شاخص مذهب درونی داشتند ترس کمتری را از مرگ گزارش کردند.
مطالعات دیگر تاثیر مداخلات مذهبی را در کاهش اضطراب و تحمل فشارهای روانی پس از بهبودی نشان داده اند. به عنوان مثال نتایج دو بررسی نشان داد کسانی که به اعتقادات مذهبی پایبند بودند اضطراب و ناراحتی کمتری را نسبت به کسانی که به اعتقادات مذهبی پای بند نبودند گزارش کرده اند.
« گارنتر » و همکاران او در زمینه سلامت روانی و اعتقادات مذهبی شش مقاله را مورد بررسی قرار دادند و دریافتند که در تمام این مطالعات بین اعتقادات مذهبی و سلامت روانی رابطه مثبتی وجود دارد . « هانت » سازگاری زناشویی 64 زوج را مورد بررسی قرار داد و نشان داد که مذهب به طور مثبت با سازگاری زناشویی خوشحالی و رضایت زناشویی بالاتر ارتباط دارد و همچنین نتیجه گرفت که مذهب یک عامل مهم در جلوگیری از طلاق است .
« زاکرمن » و همکاران او در پژوهشی گزارش کردند در افراد سالمندی که نمره کمتری در شاخص مذهبی بودن به دست آوردند میزان مرگ و میر 42 % بود در حالی که این میزان برای افراد سالمندی که نمره شاخص مذهبی بالایی داشتند 19 % بود . در مطالعه دیگری « کونینگ » « کلین » و همکاران دریافتند که سرطان در بین افرادی که نمره بالاتری در شاخص مذهبی درونی کسب می کنند کمتر شایع است . در بررسی دیگری مشاهده کردند افرادی که همیشه از مقابله های مذهبی استفاده می کنند نسبت به افرادی که کمتر و گاهی از این مقابله های استفاده می کنند در 9 شاخص از 12 شاخص سلامت روانشناختی نمرات بالاتری کسب کردند . « موریس » اثر زیارت مذهبی را روی افسردگی و اضطراب 24 بیمار سالمند بررسی کرد . او دریافت که علائم آنها بعد از زیارت رفتن کاهش زیادی داشته و حداقل تا ده ماه بعد از برگشتن از زیارت هم این اثر ادامه دارد.
در مطالعه دیگری « مکین توش » نقش مذهب را در سازگاری افراد با یک رویداد معنی دار زندگی بررسی کرد . او با 124 پدر و مادری که کودک خود را به علت سندرم مرگ ناگهانی از دست داده بودند مصاحبه کرد و دریافت که مذهبی بودن با یافتن معنی در مرگ ارتباط مثبتی دارد . به علاوه مذهبی بودن با افزایش صلاحیت روانی و کاهش ناراحتی در بین والدین در طی 18 ماه بعد از مرگ کودکانشان ارتباط داشت .
علیرغم این که اکثر تحقیقات ذکر شده در ادیان دیگری صورت گرفته است و از آنجایی که باور و اعتقاد ما مسلمانان بر این است که دین اسلام به عنوان یک ایدئولوژی ارائه دهنده کامل ترین و سلامت سازترین سبک زندگی بشریت است و احکام و دستورات آن حوزه های وسیع اخلاقی فردی بهداشتی و اجتماعی را دربرمی گیرد لذا مطالعه علمی اثرات و نقش متغیرهای مذهبی در سلامت روانی یک ضرورت اساسی به نظر می رسد.
بین مذهبی بودن و معنادار بودن زندگی و سلامت روانی ارتباط نزدیکی وجود دارد . در یک بررسی که 836 بزرگسال با میانگین 73 4 سال شرکت داشتند معلوم شد که بین سه شاخص « مذهبی بودن » و « روحیه داشتن » و « دلگرمی به زندگی » همبستگی مثبت وجود دارد. همچنین در یک بررسی دیگر مشخص شد که بین ایمان قوی تر و معتقد بودن به زندگی بعد از مرگ با ترس کمتر از مرگ همبستگی وجود دارد
منبع :پایگاه اطلاع رسانی رجا